Nabój 5.56x45mm NATO: Wszystko, co musisz wiedzieć
Nabój 5.56x45mm NATO to jeden z najpopularniejszych i najbardziej rozpoznawalnych nabojów pośrednich na świecie. Od dziesięcioleci stanowi standardową amunicję sił zbrojnych państw członkowskich NATO, w tym Polski, i cieszy się niesłabnącą popularnością na rynku cywilnym. W tym artykule przyjrzymy się bliżej jego historii, danym technicznym, różnicom w stosunku do cywilnego odpowiednika .223 Remington, a także porównamy go z jego wschodnim rywalem – nabojem 5,45x39mm.
Historia i rozwój: Odpowiedź na Kałasznikowa
Historia naboju 5.56x45mm NATO nierozerwalnie łączy się z rozwojem karabinka szturmowego AR-15 (później M16). W latach 50. XX wieku, w odpowiedzi na radziecki karabinek AK-47 zasilany nabojem 7,62x39mm, Stany Zjednoczone rozpoczęły prace nad nową, lekką amunicją małokalibrową. Celem było stworzenie naboju o mniejszym odrzucie, pozwalającego żołnierzowi na przenoszenie większej ilości amunicji, a jednocześnie charakteryzującego się dużą prędkością początkową i płaską trajektorią lotu pocisku.
W rezultacie tych prac, w oparciu o cywilny nabój .222 Remington, firma Remington Arms opracowała nabój .223 Remington. Po pomyślnych testach z karabinkiem AR-15, w 1963 roku został on przyjęty na uzbrojenie Armii Stanów Zjednoczonych pod wojskowym oznaczeniem M193.
W latach 70. belgijska firma FN Herstal opracowała nową wersję naboju 5.56x45mm, oznaczoną jako SS109. Posiadał on cięższy pocisk z rdzeniem stalowym, co zapewniało lepszą penetrację i stabilność na większych dystansach. W 1980 roku SS109 został standaryzowany jako podstawowy nabój karabinowy NATO.
Dane techniczne i rodzaje pocisków
Standardowy nabój 5.56x45mm NATO charakteryzuje się następującymi parametrami:
- Kaliber: 5,56 mm
- Długość łuski: 44,70 mm
- Długość całkowita naboju: 57,40 mm
- Masa pocisku: od 3,56 g (55 gr) dla M193 do 4,0 g (62 gr) dla SS109/M855
- Prędkość wylotowa: ok. 940-990 m/s (w zależności od typu pocisku i długości lufy)
- Energia wylotowa: ok. 1700-1800 J
Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów amunicji 5.56x45mm, różniących się konstrukcją pocisku i przeznaczeniem:
- FMJ (Full Metal Jacket): Pociski pełnopłaszczowe, najpopularniejszy i najtańszy typ amunicji, używany głównie do strzelania sportowego i treningu.
- HP (Hollow Point): Pociski z wgłębieniem wierzchołkowym, które grzybkują po trafieniu w cel, powodując większe obrażenia. Używane w strzelectwie sportowym i łowiectwie.
- Tracer (smugowe): Pociski z umieszczoną w dennej części smugą, która zapala się podczas lotu, wskazując tor pocisku. Używane głównie do celów wojskowych.
- Pociski specjalistyczne: Istnieje również amunicja przeciwpancerna, poddźwiękowa i bezołowiowa.
Ceny amunicji 5.56x45mm w Polsce
Ceny amunicji 5.56x45mm w Polsce są zróżnicowane i zależą od producenta, typu pocisku oraz wielkości opakowania. Poniżej przedstawiamy orientacyjne ceny za jedną sztukę:
- Amunicja FMJ: Najtańsza amunicja z pociskiem pełnopłaszczowym (np. GGG, PMC, STV) kosztuje zazwyczaj od 2,00 zł do 2,80 zł za sztukę.
- Amunicja HP/SP (półpłaszczowa): Ceny amunicji z pociskami typu Hollow Point lub Soft Point zaczynają się od około 3,50 zł i mogą sięgać nawet 7,00 zł za sztukę w przypadku amunicji precyzyjnej renomowanych marek.
- Amunicja smugowa: Jest to amunicja specjalistyczna i jej dostępność na rynku cywilnym jest ograniczona. Ceny mogą być wyższe niż w przypadku amunicji HP/SP.
5.56x45mm NATO vs .223 Remington: Czy to to samo?
To jedno z najczęściej zadawanych pytań przez początkujących strzelców. Choć na pierwszy rzut oka naboje 5.56x45mm NATO i .223 Remington wyglądają identycznie, istnieją między nimi kluczowe różnice.
Główna różnica leży w maksymalnym ciśnieniu roboczym. Wojskowa amunicja 5.56x45mm generuje wyższe ciśnienie niż jej cywilny odpowiednik .223 Remington. Komory nabojowe w karabinach wojskowych są przystosowane do tego wyższego ciśnienia.
Czy można ich używać zamiennie?
- Można bezpiecznie strzelać amunicją .223 Remington z karabinu z komorą 5.56x45mm NATO.
- Nie jest zalecane (i może być niebezpieczne) strzelanie amunicją 5.56x45mm NATO z karabinu z komorą .223 Remington. Może to prowadzić do nadmiernego wzrostu ciśnienia i w skrajnych przypadkach nawet do uszkodzenia broni.
Istnieją również karabiny z komorą .223 Wylde, która jest hybrydą obu standardów i pozwala na bezpieczne i celne strzelanie zarówno amunicją 5.56x45mm, jak i .223 Remington.
Porównanie z 5,45x39mm: Wschodni rywal
Nabój 5,45x39mm to radziecka odpowiedź na amerykański 5.56x45mm, wprowadzona do użytku wraz z karabinkiem AK-74. Poniżej przedstawiamy porównanie obu nabojów:
| Cecha | 5.56x45mm NATO (SS109) | 5,45x39mm (7N6) |
| Masa pocisku | 4,0 g (62 gr) | 3,43 g (53 gr) |
| Prędkość wylotowa | ~948 m/s | ~900 m/s |
| Energia wylotowa | ~1797 J | ~1387 J |
| Odrzut | Niski | Bardzo niski |
| Trajektoria lotu | Płaska | Bardzo płaska |
| Efekt terminalny | Tendencja do fragmentacji | Tendencja do koziołkowania |
Oba naboje są do siebie bardzo podobne pod względem osiągów balistycznych. 5.56x45mm ma nieco większą energię, podczas gdy 5,45x39mm charakteryzuje się jeszcze mniejszym odrzutem. Kluczowa różnica tkwi w zachowaniu pocisków po trafieniu w cel. Pociski 5.56x45mm mają tendencję do fragmentacji, co powoduje rozległe obrażenia wewnętrzne. Z kolei radzieckie pociski 5,45x39mm, dzięki swojej konstrukcji, mają skłonność do koziołkowania w celu, co również prowadzi do poważnych obrażeń.
Przykładowa broń na nabój 5.56x45mm NATO
Wszechstronność i dostępność naboju 5.56x45mm NATO sprawiły, że jest on wykorzystywany w ogromnej liczbie karabinków i karabinów na całym świecie. Do najpopularniejszych konstrukcji należą:
- Platforma AR-15: (M16, M4) i jej niezliczone cywilne warianty (np. karabinki firm Daniel Defense, Bravo Company, Palmetto State Armory).
- FN SCAR-L
- Heckler & Koch HK416
- Steyr AUG
- IWI Tavor/X95
- Beretta ARX160
- FB „Łucznik” Grot
Nabój 5.56x45mm NATO bez wątpienia zrewolucjonizował pole walki i na stałe zapisał się w historii broni palnej. Jego popularność na rynku cywilnym świadczy o jego doskonałych właściwościach balistycznych i wszechstronności, które doceniają strzelcy sportowi i rekreacyjni na całym świecie.
